„To nie jest podręcznik”: Banksy trafia do księgarń z manifestem przeciwko reklamie

„ Graffiti to najuczciwsza forma sztuki , jaka istnieje . Nie potrzeba pieniędzy, żeby się tym zajmować, ani edukacji, żeby to zrozumieć. Nie ma opłat za wstęp . A malowanie na przystanku autobusowym może być bardziej użyteczne niż malowanie w muzeum” – pisze Banksy na jednej z pierwszych stron książki „This Is Not a Resource Manual for the Fucking Advertising Agencies” , wydanej niedawno w Argentynie przez La Marca Editora.

To nie jest dokładnie książka „autorstwa” Banksy'ego, anonimowego brytyjskiego artysty ulicznego , lecz raczej wizualny i tekstowy zbiór jego myśli, wypowiedzi i dzieł . To swego rodzaju manifest we fragmentach. Po raz pierwszy w języku hiszpańskim publikacja łączy rozproszone teksty nieuchwytnego bohatera , napisane chaotycznie i często anonimowo, „co pociąga za sobą dla każdego redaktora ryzyko błędnej atrybucji”, wyjaśniają redaktorzy w prologu.

Tom, któremu towarzyszą zdjęcia jego najsłynniejszych graffiti i fraz, podzielony jest na trzy części: „Świat zewnętrzny” (jego interwencje w przestrzeni publicznej), „Świat wewnętrzny” (dzieła stworzone w muzeach lub galeriach) i „Drogi Banksy”, czyli wybór listów miłosnych i pełnych nienawiści napisanych przez fanów i krytyków artysty, wraz z odpowiedziami artysty, jeśli są dostępne.

Na tych stronach Banksy wyjaśnia, jak zrobić szablon, sugeruje wyobrażenie sobie miasta bez ograniczeń, opowiada anegdoty o malowaniu w tajemnicy nocą i, przede wszystkim, wyśmiewa agencje reklamowe : „Ci, którzy naprawdę rujnują nasze dzielnice, to firmy, które oklejają budynki i autobusy wielkimi hasłami, próbując sprawić, że poczujemy się niekomfortowo, jeśli nie kupimy ich towarów”.

Jego obrazom niemal zawsze towarzyszy sarkazm lub świetne poczucie humoru. Namalował obrazy dwóch całujących się angielskich policjantów, pracownika hotelu zamiatającego śmieci pod ceglaną ścianą, bohaterów Pulp Fiction dzierżących banany zamiast broni palnej, czy parlament pełen szympansów zamiast posłów.

Prace Banksy'ego potrafią syntezować wielkie konflikty współczesności : imigrację, konsumpcjonizm, nieustanną inwigilację, kryzys ekologiczny i represje policyjne. „Przepraszamy, zamówiony przez Ciebie styl życia jest obecnie niedostępny” – głosi jedno z jego słynnych graffiti, zebrane tutaj.

Ale sprowadzanie Banksy'ego do autora ciętych frazesów byłoby naiwnością. Poza swoim zjadliwym humorem i cyniczną retoryką, stał się globalnym symbolem kulturowym, do tego stopnia, że ​​magazyn „The Times” umieścił go w jednym ze swoich corocznych rankingów na liście 100 najbardziej wpływowych ludzi na świecie.

W 2010 roku został nawet nominowany do Oscara za swój film dokumentalny „Wyjście przez sklep z pamiątkami” , będący kroniką podziemnego świata sztuki ulicznej. Nie mógł jednak wziąć udziału w ceremonii rozdania nagród, ponieważ organizatorzy zabronili mu zakrywania twarzy i noszenia kostiumu.

Kim jest Banksy? to pytanie, które co kilka miesięcy powraca w różnych mediach na całym świecie, z różnymi teoriami, ale odpowiedź wydaje się nieistotna dla tematu. Ponieważ zagadka jest częścią jego artystycznej działalności : przeniesienia punktu ciężkości z biografii na przesłanie.

Urodzony w 1973 roku w Anglii, prawdopodobnie w Bristolu, rozpoczął karierę w latach 90. wśród skaterów i imprezowiczów. Jego ulubiona technika, szablonowanie, pozwala mu pracować szybko , przygotowując szablony w swoim studio i zostawiając ślad na ulicznej ścianie w ciągu kilku sekund. To idealna procedura dla nielegalnej – i pilnej – sztuki, stosowanej przez kogoś, kto musi zniknąć, zanim przyjedzie policja.

„ Graffitiści to nie przestępcy . Ciągle przypominają mi o tym prawdziwi przestępcy, którzy uważają włamanie się do jakiegoś miejsca, nic nie kradnąc i zostawiając na nim zdjęcie ze swoim imieniem za najgłupszą rzecz, jaką kiedykolwiek słyszeli” – żartuje w książce.

W wizualnym wszechświecie Banksy'ego pojawiają się uzbrojeni policjanci z uśmiechniętymi emotikonami, dzieci tulące bomby, rewolucyjne szczury i protestujący rzucający kwiaty, jakby były to bomby domowej roboty. Ronald McDonald, napalm i Myszka Miki współistnieją na jego obrazach. W jego tekstach pojawiają się frazy takie jak: „Największe zbrodnie na świecie popełniają nie ci, którzy łamią zasady, ale ci, którzy ich przestrzegają”. W książce, na przykład, opowiada, jak przez trzy lata bez przerwy malował szczury, aż ktoś zwrócił mu uwagę, że „szczur” to anagram słowa „sztuka”. „Musiałem udawać, że już to wiem” – wyznaje.

Ale to nie tylko sarkazm. „Dziewczynka z balonem”, prawdopodobnie jej najpopularniejszy obraz, pojawił się po raz pierwszy w 2002 roku pod mostem Waterloo w Londynie. W scenie tej mała dziewczynka wypuszcza balon w kształcie serca. To ulubione dzieło sztuki Brytyjczyków , uznane za numer jeden w Wielkiej Brytanii według sondażu.

W 2018 roku oprawiona kopia tego samego dzieła została sprzedana na aukcji Sotheby's za ponad milion dolarów . Gdy tylko młotek uderzył, dzieło zaczęło zsuwać się z ramy, uruchamiając ukrytą niszczarkę, która zniszczyła je na żywo w telewizji. Banksy zmienił tytuł dzieła na „Miłość jest w koszu”, a wieść o tym rozeszła się po całym świecie. Niektórzy mówili o sabotażu; inni o ekstremalnym marketingu. Dom aukcyjny świętował: „Nie zniszczył jednego dzieła, stworzył kolejne”. Trzy lata później nabywca tego dzieła odsprzedał je za oszałamiającą kwotę 23,7 miliona dolarów (21,5 miliona euro), prawie dwudziestokrotnie wyższą od pierwotnej ceny. Jest to jak dotąd najdroższe dzieło Banksy'ego.

W swojej karierze artysta przeprowadzał swoje interwencje w nieoczekiwanych miejscach . W 2015 roku zbudował Dismaland, mroczną parodię Disneylandu, w nadmorskim miasteczku Weston-super-Mare. Zamek był w ruinie. Kopciuszek leżał martwy po wypadku powozu. Zwiedzający stali godzinami w kolejkach, aby zobaczyć przygnębiające przejażdżki. Hasło brzmiało: „Witamy w Dismalandzie, parku rozrywki nieodpowiednim dla wesołych dzieci”. Projekt trwał pięć tygodni, przyciągnął ponad 150 000 odwiedzających i po raz kolejny udowodnił, że artysta potrafi generować medialny i artystyczny wpływ, nie ujawniając swojej twarzy.

W palestyńskiej dzielnicy Betlejem otworzył hotel naprzeciwko betonowego muru oddzielającego go od Izraela. Promował go hasłem: „Najgorsze widoki na świecie”. Na fasadzie umieścił dziewięć ikonicznych obrazów, w tym „Miłość wisi w powietrzu” – zakapturzonego młodego mężczyzny rzucającego bukiet kwiatów niczym koktajl Mołotowa.

Każdy nowy mural Banksy'ego staje się fenomenem medialnym , zarówno ze względu na treść, jak i spekulacje, które wywołuje. Pomimo anonimowości, udało mu się wywrzeć wpływ na świat sztuki jak niewielu innym współczesnym.

Z niepowtarzalną estetyką, która przekracza granice, Banksy uznał sprzeczność za część swojego fundamentalnego języka . Zaciekle krytykuje kapitalizm, a mimo to sprzedaje swoje prace w milionach egzemplarzy. Gardzi markami, ale jego nazwisko stało się jedną z nich. Publikuje frazy w stylu: „Nie wierzę, że wy, idioci, naprawdę to kupujecie”, a następnie wypuszcza limitowaną edycję odbitek pod tym samym tytułem.

Na swojej oficjalnej stronie internetowej – żartobliwie nazwanej Biurem Zwalczania Szkodników – ironicznie odpowiada tym, którzy uważają, że odkryli, „kim naprawdę jest Banksy ”, zgodnie z FAQ: „Świetnie. Banksy bardzo docenia wszelkie opinie i obecnie zmaga się z tym samym pytaniem. Proszę wpisać „kryzys egzystencjalny” w temacie wiadomości”.

Tam wystawiane są również certyfikaty autentyczności dla jego prac małoformatowych: sitodruków, płócien, rzeźb. Paradoksalnie, jedyne, czego nie może potwierdzić, to jego własne murale.

To nie jest podręcznik dla cholernych agencji reklamowych , autorstwa Banksy'ego (La Marca Editora).